"9 мамырды қарсы алғым келеді": Қызылорда облысының ардагері 101 жасқа толды

Қызылорда облысында Ұлы Отан соғысының екі ардагері қалды. Солардың бірі – Қазалы ауданы Әйтеке би кентіндегі Тілеуберген Тобабергенұлы. Ол 101 жаста. Сарбаз 1942 жылы қызыл армияға шақырылып, туған өлкесіне тек 5 жылдан кейін оралды, деп хабарлайды Zakon.kz.

Ұлы Отан соғысының ардагері, Қазалы ауданының құрметті азаматы Тілеуберген Тобабергенұлы 1924 жылы Қызылорда облысы Қазалы ауданының Жамбыл колхозында дүниеге келген. Үйдегі 4 ағайынның үлкені.

Қан майдан басталған кезде Тілеуберген 17 жаста еді және Отан үшін соғысу үшін өзінің 18 жасын асыға күткен. Осылайша, 1942 жылдың 1 қаңтарында Қазалы ауданынан 370 жастан тұратын эшелон құрылды. Бастапқыда олар әскери дайындық үшін Чирчик қаласына жіберілді. Уақыт аз болды: майдандарда жаңа күштер қажет болды. Содан кейін ол 150-ші артиллериялық атқыштар полкінің құрамында Мәскеуге соғыстың ортасына жіберді.

1943 жылы жас сарбаз 291-ші атқыштар полкіне ауыстырылды. Кейінірек ол маршал Георгий Жуковтың басшылығымен 158-ші гвардиялық полктің 28-ші автоматты ротасында қызмет етті. Қазалылық сарбаз Кенигсбергті азат етті, Беларусь, Польша, Чехословакия қалалары мен ауылдары үшін күресіп, Берлинге дейін жетті. Осылайша, жеңісті Германияда қарсы алды.

Отан алдындағы еңбегі үшін майдангер І дәрежелі Ұлы Отан соғысы орденімен, "Берлинді азат еткені үшін", "1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы Германияны жеңгені үшін" медальдарымен, Жуков медалімен және өзге де марапаттармен марапатталды.

"Әкем соғыста екі рет жараланды. 1943 жылдың соңында жарақат алып, Тбилисидегі ауруханаға түсті. Онда ол бірнеше ай жатты. Бұл кезде үйге қара қағаз келіп қойған екен. 1944 жылы тамызда ол қайтадан қызметке оралды. Әкем туған өлкесіне 1947 жылы ғана оралды, себебі, соғыс аяқталғаннан кейін де қызметін жалғастырып, фашистік тұтқындарды қорғады. Осында келіп, отбасын құрды, теміржолға жұмысқа тұрды. 7 бала тәрбиелеп, одан 31 немере мен 16 шөбере көріп отыр. Өкінішке орай, қазір жиі ауырады. Дегенмен, 90 жасына дейін ол бақшаға өзі қарады. Әкемнің үйінің есігі әрқашан ашық, батасын сұрап келетіндер көп, шаруашылық пен бақшаға көмектесу үшін де еріктілер жиі келіп тұрады,",- дейді ардагердің қызы Марал Тузбаева.

Сурет: ардагердің отбасылық мұрағатынан

Майдангердің қызының айтуынша, оның әкесіне әрдайым құрметпен қарайды. 2024 жылы облыс әкімі оған аудан орталығындағы үш бөлмелі пәтердің кілттерін табыс етті. Дәрігерлер үйге жиі келіп, ардагердің денсаулығын тексереді. Ерікті жастар да үй шаруаларына көмектесіп, аулада сенбіліктер өткізеді.

"Өмірімде көп нәрсе болды. Соғыс та, аштық пен тоқтық та, жылулыққа толы сәттер мен болашаққа артқан үміттер де. Бұл өмір. Көптеген сынақтар болды, бірақ біз бәрін өткеріп келеміз. Қазір бастысы – бейбітшілік, соғыстың болмауы, балалардың оқ дауысын естімеуі, әкелерін жоғалтпауы, әйелдердің жесір қалмауы. Бұл менің бар тілегім. 9 мамырды қарсы алып, жауынгерлік жолдастарымды еске алғым келеді", – дейді ардагер Тілеуберген Тобабергенұлы.

Ұлы Отан соғысы жылдарында Қызылорда облысынан майданға 150 мыңнан астам адам кетті. Олардың 22-сі Кеңес Одағының батырлары болды. Бұл аймақ Кеңес Одағының әртүрлі қалаларынан эвакуацияланған мыңдаған азаматтар үшін баспана болды.

Бұған дейін өлімнен қол сағаты құтқарып қалған соғыс ардагері Павел Даценконың оқиғасымен бөліскен болатынбыз.