Қазақстандықтар қалайша алаяқтардың құрбаны болмай акцияларға инвестиция жасай алады
Сурет: pixabay
Бағалы қағаздарды сатып алу-осындай инвестициялардың бір нұсқасы болып табылады. Бұл материалда Zakon.kz жаңа бастаған инвесторлар нені білуі керек, олар қандай қиындықтар мен тәуекелдерге тап болуы мүмкін және бағалы қағаздарға инвестициялау алгоритмі қандай екенін айтады.
Жаңадан бастаушылар үшін алаяқтардың қолына түсу қаупі жоғары. Қазақстандықтардың инвестициялауға деген қызығушылығын пайдалана отырып, алаяқтар жоғары пассивті кірісті уәде ететін жарнамасы бар фишингтік қосымшалар мен жалған сайттар жасайды. Бағалы қағаздарды сатып алу және сату бойынша мәмілелерді тек лицензиясы бар брокерлік компания арқылы жасауға болатындығын білу маңызды. Алаяқтарға тап болмау үшін бірінші кезекте компанияның деректерін ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің сайтында орналастырылған лицензияланған брокерлер тізімімен салыстыру қажет.
Сондай-ақ, жаңадан келген инвестор қағаздарды сатып алу процедурасын білуі керек. Қор нарығында айналымдағы бағалы қағаздарды сатып алуға мүмкіндік бар. Бірақ кейде биржада көптеген инвесторларға құнды қағаздарын алғаш рет ұсынушы компаниялар шығады. Ол бастапқы орналастыру IPO (Initial Public Offering) деп аталады. Бұл дегеніміз, меншік иесі немесе компанияның өзі акцияларды биржаға шығару арқылы инвесторларды бірінші рет тартуды шешеді. Инвесторлар акцияларды сатып ала отырып, осы компанияға қатысу үлесін алады.
IPO алдында бағалау жүргізіледі, оның негізінде бір акцияның бағасы белгіленеді. Бұл бастапқы орналастыру кезінде акцияларды сатып алудың негізгі қызығушылығы, өйткені IPO-дан кейін акциялардың бағасы сыртқы факторлардың, сондай-ақ сұраныс пен ұсыныстың әсерінен қалыптасады және акцияларды сатып алғысы келетіндер неғұрлым көп болса, баға соғұрлым жоғары болады. Бірақ жаңадан келген инвесторлар акциялардың кірісіне кепілдік берілмейтінін түсінуі керек, өйткені акциялардың құны өсуі де, төмендеуі де ықтимал. Дивидендтерді жедел төлеуге кепілдік берілмейді-мұндай шешімді акционерлер жиналысы компанияның қаржылық жағдайы мен дивидендтік саясат шарттарына сүйене отырып қабылдайды. Егер бағалы қағаздарға инвестиция салу туралы жарнама сіздің табысыңызға кепілдік берсе, бұл күдік тудырып, сақ болу керектігінің айқын белгісі.
Қазақстандық AIX және KASE қор биржаларының алаңдарындағы ең жақын IPO осы жылдың өзінде-ақ болуы мүмкін. Акцияны «ҚазМұнайГаз» қазақстандық ірі мұнай-газ компаниясы ұсынбақшы, сондықтан алдағы орналастыруға қызығушылық аса жоғары деңгейде.
Қазіргі уақытта «ҚазМұнайГаз» акцияларын сату әлі басталған жоқ, бірақ инвесторлар алғашқы қадамдарын бүгіннен бастап жасай алады. Акцияларды сатып алу рәсімі брокерді таңдаудан және онымен шарт жасасудан басталады. Брокер брокерлік шотты қалай ашуға болатындығын және акцияларды сатып алу процедурасы туралы егжей-тегжейлі кеңес береді. Бүгінгі таңда қазақстандық инвесторларға брокерлер мен банктердің мобильді қосымшалары арқылы акцияларды сатып алу тәсілі де, Tabys мобильді қосымшасы арқылы тікелей жазылу арқылы брокерлік шот ашпай – ақ акцияларды сатып алудың баламалы тәсілі де қолжетімді. Қосымшаны орнату және оған тіркелуге қазір де болады, бірақ қосымша биржалық сауда-саттыққа қол жеткізе алмайды және кейінірек Tabys қосымшасы арқылы сатып алынған акцияларды сатқыңыз келсе, брокермен келісім-шарт жасасуыңыз керек болатынын есте сақтау маңызды.
Сонымен, көптеген алаяқтардың қармағына түспей қалайша инвестор болуға болады? Ол үшін қарапайым ережелерді сақтау жеткілікті – тек тиісті лицензиясы бар тексерілген компанияларға сену, бағалы қағаздарға иелік ету арқылы кірісті қалай алуға болатынын және оның қандай тәуекелдерге әкелетінін білу үшін инвестициялау негіздерін зерттеу, сондай-ақ сенімді көздерден алынған ақпаратты қадағалау. Егер Сіз «ҚазМұнайГаз» IPO-ны күтсеңіз, онда бірінші кезекте компанияның ресми ресурстарында-веб-сайтта және әлеуметтік желілердегі парақшаларда жаңалықтарды қадағалаңыз.
