Сенатор жол ережесін ұдайы бұзушыларға айыппұл төлеудегі жеңілдіктерді алып тастауды ұсынды

Сенат депутаты Марат Қожаев жол қозғалысы ережесін қасақана бұзған көлік иелеріне жол жүру айыппұлынан 50 пайыздық жеңілдікті алып тастауды ұсынды, деп хабарлайды Zakon.kz.

Ол 2025 жылғы 13 ақпанда Сенатта Премьер-Министрге депутаттық сауал жолдады. Марат Қожаевтың айтуынша, жол ережесін жүйелі түрде бұзатын жүргізушілер мәселесі бар. Олар жол қозғалысы ережелері бойынша емтиханды қайта тапсыруға жіберілмейді. Техникалық құралдар бұзушылық фактісін ғана тіркейді, бірақ жүргізушінің дайындық деңгейін және оның жолдағы өрескел бұзушылықтар мен қауіпті әрекеттерге бейімділігін бағалауға мүмкіндік бермейді.

Мәселен, көлік жүргізушісі бір жылда 143 тәртіп бұзушылыққа жол беріп, жалпы сомасы 3 миллион теңгеден астам айыппұл төлеген жағдайлар бар. Және бұл оқшауланған жағдай емес. Мұндай жүргізушілер Алматыда ондаған, республика бойынша жүздеген, тіпті мыңдаған.

"Жоғары сұранысқа ие автокөліктердің беделді маркалары мен мемлекеттік нөмірлерге қарағанда, біз әдетте жол қозғалысы ережелерін елемей, қасақана төтенше жағдай туғызатын, жолдарда қауіпті маневр жасайтын және қауіпсіздік нормаларын өрескел елемейтін ауқатты отбасылардың жастары туралы айтып отырмыз. Айыппұл бойынша 50 пайыздық жеңілдікті пайдаланып, көшелерді жауапкершіліксіз, тәуекелді ойындардың алаңына айналдырып, заңды бұзып жүр", – дейді Марат Қожаев.

Ол жолдардағы тәртіпті қалпына келтіру үшін айыппұлдың өзі жеткіліксіз деп есептейді. Бірқатар елдерде өзінің тиімділігін дәлелдеген зиянды бұзушыларға әсер етудің қосымша тетіктері қолданылады. Мысалы, Германияда айып ұпай жүйесі бар.

Өрескел бұзушылықтарға жол берген жүргізушілерге ұпай беріледі. Егер олар жиналса, жүргізуші автоматты түрде көлік құралын басқару құқығынан айырылады. Францияда техникалық құралдармен қайталанған тәртіп бұзушылықтар айыппұлға ғана емес, белгілі бір мерзімге жүргізуші куәлігінен айыруға әкеп соғады.

Сингапурда айыппұл ұпайлары жүйесі құқық бұзушылар үшін міндетті біліктілікті арттыру курстарымен, сондай-ақ аса ауыр бұзушылықтар үшін автокөліктерді тәркілеумен біріктірілген.

"Қазақстан бұл тәжірибені қабылдап, айыппұлдарды формальдылық деп санайтын қаскөйлікпен бұзушыларды жазалаудың қосымша тетіктерін енгізуі керек", – деп атап өтті сенатор.

Ол Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекске өзгерістер мен толықтырулар енгізуді және, мысалы, техникалық құралдармен 10 және одан да көп бұзушылықтар тіркелген жүргізушілерге жол қозғалысы ережелері бойынша теориялық емтиханды міндетті түрде қайта тапсыруды, сондай-ақ бейнебақылау камераларына түсірілген жол қозғалысы ережелерін қайталап бұзғаны үшін, жүргізуші куәлігінен уақытша айыруға дейін, жазаны қатайтуды ұсынды.

"Үшіншіден. Белгілі бір кезеңдегі бұзушылықтардың санын ескере отырып, тәртіп бұзушыларды сараланған жазалау тетігін әзірлеп, жүйелі түрде тәртіп бұзушыларға айыппұл төлеудегі 50 пайыздық жеңілдікті алып тастау керек", – деп түйіндеді сөзін Марат Қожаев.

Бұған дейін Қазақстан жол қозғалысы ережесін бұзғаны үшін айыппұл салу рекордын жаңартқаны хабарланған болатын.